ՍՊԱՌՈՂԱԿԱՆ ՇՈՒԿԱՆԵՐԻ ՀԱՏՎԱԾԱՎՈՐՈՒՄ

Հատվածավորում ըստ աշխարհագրական սկզբունքի – շուկան կարելի է տրոհել աշխարհագրական տարբեր միավորների` նահանգների, շրջանների, քաղաքների, տարածքների և հարակից տարածքների:

Ֆիրման կարող է որոշում կայացնել մեկ կամ մի քանի աշխարհագրական միավորներում գործելու վերաբերյալ` հաշվի առնելով տեղի սպառողների կարիքների ու նախասիրությունների տարբերությունները: Օրինակ Phillips ընկերությունը ճապոնական շուկայի համար սկսեց արտադրել փոքր սրճեփներ, այնտեղի նեղվածության պատճառով, կամ էլ Coca Cola ընկերությունը Իսպանիայում հրաժարվեց 2լ-ոց ներից, քանի որ դրա չափերը չէր համապատասխանում Իսպանական սառնարանների չափերին:

Հատվածավորում ըստ ժողովրդագրական սկզբունքի – դա շուկայի հատվածավորումն է ըստ

• տարիքի /կարիքներն ու պահանջմունքները տարիքի հետ կապված փոփոխվում են: Տարբեր ֆիրմաներ կամ ընկերություններ օգտագործում են հատվածավորումն ըստ տարիքի և կենսացիկլի փուլերի: Օրինակ, Life Stage վիտամիններ արտադրող ընկերությունը առաջարկում է 4 տարբերակ` ծամվող վիտամիններ 4-12 տարեկան երեխաների համար, դեռահասների համար և մեծահասակ տղամարդկանց և կանանց համար: Johnson & Johnson ընկերությունը մշակել է շամպունների հատուկ բաղադրություն 40-ից բարձր կանանց համար, որը ամրացնում է մազերի արմատները/,

 

•  սեռի - շուկայի հատվածավորումն ըստ սեռի վաղուց արդեն կիրառվում է հագուստի, մազերի խնամքի պարագաների, կոսմետիկայի դեպքում: Ժամանակ առ ժամանակ ըստ սեռային հատկանիշի հատվածավորման հնարավորությունը նկատվում է նաև այլ շուկաներում: Սիգարետի շատ տեսակներ առանց տարբերության օգտագործվում են ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց կողմից: Այնուհանդերձ, շուկայում սկսել են հաճախակի հանդիպել կանացի սիգարետներ` համապատասխան բույրով, փաթեթավորմամբ, որոնց գովազդը շեշտը դնում է ապրանքի կանացիության վրա: 

• եկամուտների մակարդակի – Այնպիսի ապրանքների ու ծառայությունների, ինչպիսիք են ավտոմեքենայի, հագուստի, կոսմետիկայի, կրթության և ճամփորդության շուկաների տրոհման հնագույն եղանակը հանդիսանում է “շուկայի հատվածավորում ըստ եկամուտների մակարդակի”:

 

 

 

Երբեմն նման հատվածավորման հնարավորությունները ի հայտ են գալիս նաև գործունեության այլ ոլորտներում, օրինակ` ալկոհոլային խմիչքների պատրաստման դեպքում: Միևնույն ժամանակ, ըստ եկամուտների մակարդակի ոչ միշտ է հնարավոր որոշել այս կամ ապրանքի սպառողներին: Օրինակ ԱՄՆ-ում երկար ժամանակ կարծում էին, որ բանվորները գնում են “Chevrolet” մակնիշի ավտոմեքենաներ, իսկ կառա­վա­րիչ­նե­րը`”Cadillac” մակնիշի ավտոմեքենաներ:

Հատվածավորում ըստ աշխարհաժողովրդագրական սկզբունքի – ուսումնասիրում է աշխարհագրական տեղադրվածության և բնակչության ժողովրդագրական բնութագրերի միջև փոխադարձ կապը :

Հոգեաշխարհագրական հատվածավորում – սպառողներին բաժանում է մի քանի խմբերի ըստ նրանց հասարակական դիրքի, կենսաձևի կամ անհատական բնութագրիչների: Միևնույն խմբին պատկանող սպառողները կարող են ունենալ տարբեր հոգեաշխարհագրական հատկություններ:

Հատվածավորում ըստ վարքագծի սկզբունքի – Այս դեպքում սպառողներին կարելի է բաժանել խմբերի ըստ ապրանքի մասին նրանց ունեցած գիտելիքների, օգտագործման բնույթի և այդ ապրանքի հանդեպ ունեցած վերաբերմունքի: Սպառողների վարքագիծը ավելի հարմար է շուկայի հատվածավորման համար:

1. Գնումն իրականացնելու շարժառիթը – Գնորդներին կարելի է բաժանել խմբերի ըստ ապրանքի գնման մտահղացման ծագման կամ ըստ դրա օգտագործման: Օրինակ` օդային ճանապարհորդության առիթը կարող է լինել ձեռ­նար­կատի­րա­կան գործունեությունը, արձակուրդը կամ ընտանեկան խնդիր­ները: Ավիաըն­կե­րութ­յունը կարող է մասնագիտանալ այն հաճախորդների սպասարկման մեջ, որոնց մոտ առկա է այս առիթներից որևէ մեկը:


2. Որոնելի շահը – Հատվածավորման առավել արդյունավետ ձևերից մեկը սպառողներին դասակարգումն է այն շահի հիման վրա, որը նրանք փնտրում են: Օրինակ, պարզվել է, որ ԱՄՆ-ում գնորդների 23%-ը ձեռք են բերել էժանանոց ժամացույցներ, 46%-ը առաջնորդվել են ապրանքի երկարաժամկետ օգտագործմամբ ու որակով, իսկ 31%-ը գնել են ժամացույցներ, որպես հուշ որևէ կարևոր իրադարձության մասին: Այդ տարիներին, մի շարք հայտնի ժամացույց արտադրող ընկերություններ սկսեցին ուշադրություն դարձնել շուկայի այլ հատվածի վրա` արտադրելով թանկ ժամացույցներ, որոնք ընդգծում են գնորդի հեղինակությունը, դրանք վաճառելով ոսկերչական խանութներում:
Այս հատվածավորման դեպքում անհրաժեշտ է ընդգծել շահը, որը սպառողը ակնկալում է տվյալ դասին պատկանող ապրանքից, որոշել այդ շահը փնտրող սպառողների տեսակները


3. Սպառողների կարգավիճակը – Շուկան կարելի է բաժանել հետևյալ խմբերի. անձինք, որոնք չեն օգտագործում տվյալ ապրանքը, նախկին գնորդներ, պոտենցիալ գնորդներ, առաջին անգամ օգտագործողներ հիմնական օգտագործողներ:

Ճանաչված ֆիրմաները, որոնք ձգտում են գրավել շուկայի գերակշռող հատվածը, շահագրգռված են գրավելու պոտենցիալ գնորդների ուշադրությունը, իսկ ավելի փոքր կազմակերպությունները` հիմնական գնորդների:

4. Սպառման ինտենսիվությունը – շուկան կարելի է բաժանել ըստ թույլ, չափավոր և ակտիվ սպառողների:

5. Նվիրվածության մակարդակը – Սպառողները կարող են նվիրված լինել ապրանքանշանին, խանութներին և այլն: Ըստ նվիրվածության մակարդակի սպառողներին կարելի է բաժանել 4 խմբի.

անվերապահ հաճախորդներ – որոնք գնում են նույն ապրանքանիշին պատ-կանող ապրանքը համբերատար - որոնք 2-3 ապրանքային նշանների, ոչ մշտական համախոհներ – որոնք նախընտրում են մի ապրանքանիշը մյու-սից,
մոլորյալներ – որոնք ոչ մի ապրանքային նշանի հետ կապված չեն: Այս սպառողները կամ գնում են տվյալ պահին գույություն ունեցող ցանկացած ապրանքանշանի ապրանք, կամ էլ գոյություն ունեցող տեսականուց ձգտում է ձեռք բերել լավագույնը:

6. Ապրանքն ընդունելու սպառողի պատրաստակամությունը – գնորդները ժամանակի ցանկացած պահի գտնվում են ապրանքի գնումն իրականացնելու տարբեր մակարդակների վրա: Ոմանք անտեղյակ են ապրանքից, որանք տեղյակ են, մյուսները տեղեկացված են, ոմանք հետաքրքրված են, ոմանք ցանկանում են ունենալ, իսկ մյուսներն էլ պատրաստ են գնելու ապրանքը: